پاورپوینت درس چهاردهم فارسی پایه یازدهم حملة حيدري (pptx) 27 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 27 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
پاورپوینت درس
چهاردهم
فارسی
پایه
یازدهم
حملة
حيدري
حملۀ حیدری
آموختیم که حماسه دو گونه است: طبیعی و مصنوعی. یکی از حماسههای مصنوعی و سنّتی حمله حیدری از باذل مشهدی (۱۱۲۴م.) است. سخنور در این مثنوی به شرح زندگی و جنگهای پیامبر (ص) و علی (ع) تا شهادت آن حضرت در محراب مسجد کوفه پرداخته است. بخشی از این کتاب را که توصیف نبرد حضرت علی(ع) با عمرو بن عبدود است می خوانیم. شاعر تحت تأثیر حماسههای ملّی ایران، حماسه ای دینی را به شیوه شاهنامه سروده است.
۱- دلیران میدان گشوده نظر
که
بر کینه اوّل که بندد کمر
معنای بیت
پهلوانان همه منتظر بودند که چه کسی نبرد را می آغازد.
معنای لغات
دلیران : پهلوانان / که: چه کسی / کینه: دشمنی
آرایه ها
قالب: مثنوی / وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (رشته انسانی) / نظر: مجاز از چشم / کینه: مجاز از جنگ / نظر گشودن: کنایه از چشم انتظار بودن / کمر بستن: کنایه از آماده برای انجام کاری شدن
۲- که ناگاه عمرو آن سپهر نبرد
برانگیخت ابرش برافشاند گرد
معنای بیت
که ناگهان عمرو که در جنگاوری مثل آسمان بود، اسبش را به حرکت درآورد و همه جا را پر گرد و غبار کرد.
معنای لغات
سپهر: آسمان / ابرش: اسب خالدار / برانگیختن: تحریک کردن (بن ماضی: برانگیخت، بن مضارع: برانگیز) / برافشاندن: پراکندن
پیام
انتظار برای اقدام به جنگ
پیام
حمله دشمن به مسلمانان
آرایه ها
عمرو، سپهر نبرد: تشبیه فشرده / گرد برافشاندن: کنایه از جولان دادن /
۳- چو آن آهنین کوه آمد به دشت
همه رزمگه کوه فولاد گشت
معنای بیت
وقتی که عمرو با اندام درشت و پوشیده از جنگ افزار به میدان آمد، گویی که کوه فولادی میدان جنگ را فراگرفت.
معنای لغات
چو: وقتی که / رزمگه: میدان رزم
آرایه ها
آهنین کوه: استعاره از عمرو / دشت، گشت: جناس ناهمسان اختلافی / رزمگه کوه فولاد گشت: تشبیه، اغراق
۴- بیامد به دشت و نفس کرد راست
پس آن گه باستاد هم رزم خواست
معنای بیت
به میدان جنگ آمد و لحظه ای ایستاد و نفس تازه کرد؛ سپس حریف خواست.
معنای لغات
باستاد: بایستاد / همرزم: حریف ، هم نبرد
پیام
شکوه عمرو
پیام
هم رزم طلبیدن
آرایه ها
نفس کرد راست: کنایه از اینکه نفس تازه کرد / راست، خواست: شبه جناس / واج آرایی «س»
۵- حبیب خدای جهان آفرین
نگه کرد بر روی مردان دین
معنای بیت
دوست خداوند آفریدگار جهان (پیامبر) بر روی سپاهیان خود نگه کرد و منتظر اقدام مسلمانان بود.
معنای لغات
حبیب: دوست؛ منظور پیامبر است
آرایه ها
نگه کرد بر روی مردان دین: کنایه از منتظر اقدام بودن / واج آرایی «ن»، «-ِ»
۶- همه برده سر در گریبان فرو
نشد هیچ کس را هوس، رزم او
معنای بیت
همه از ترس عمرو سر در یقه فرو برده بودند و هیچ کس میلی به نبرد با عمرو نداشت.
معنای لغات
گریبان: یخه / هوس: میل / را: رای اضافه گسسته
پیام
درخواست پیامبر از مسلمانان برای جنگ با عمرو
پیام
ترس مسلمانان از عمرو
آرایه ها
سر به گریبان فروبردن: کنایه از شرمندگی و ترس / جناس: سر، در / گریبان، سر: تناسب
۷- به جز بازوی دین و شیر خدا
که
شد طالب رزم آن اژدها
معنای بیت
به جز حضرت علی (ع) که مایل به نبرد با عمرو بود.
معنای لغات
طالب: خواهان
آرایه ها
بازوی دین، شیر خدا: استعاره از حضرت علی (ع) / اژدها: استعاره از عمرو
بر مصطفی بهر رخصت دوید
از او خواست دستوری امّا ندید
معنای بیت
حضرت علی (ع) برای اجازه گرفتن از حضرت رسول با شتاب به سوی ایشان رفت؛ ولی پیامبر اجازه نداد.
معنای لغات
بر: پیش، نزد / بهر: برای / دستوری: رخصت، اجازه
پیام
داوطلب شدن حضرت علی
پیام
اجازه جنگ ندادن به حضرت علی
آرایه ها
بر، بهر: جناس ناهمسان افزایشی / دستوری ندید: حس آمیزی
۹- به سوی هژبر ژیان کرد رو
به پیشش برآمد شه جنگ جو
معنای بیت
عمرو به حضرت علی (ع)، آن شیر خشمگین رو کرد و حضرت علی (ع) جلویش درآمد.
معنای لغات
ژیان: خشمگین، درّنده / به پیشش برآمد: جلویش درآمد
آرایه ها
هژبر: شیر، استعاره از حضرت علی (ع) / رو کرد: کنایه از حرکت کرد / رو، جو: جناس ناهمسان
۱۰- دویدند از کین دل سوی هم
در صلح بستند بر روی هم
معنای بیت
با دلی پر از دشمنی به سوی هم تاختند و جای آشتی نگذاشتند.
معنای لغات
کین: کینه، دشمنی
پیام
رویارویی علی و عمرو
پیام
اقدام به جنگ
آرایه ها
سوی و روی: جناس ناهمسان اختلافی / در صلح: اضافه تشبیهی یا اضافه استعاری / در صلح بستن: کنایه از اینکه جایی برای آشتی نگذاشتند
۱۱- فلک باخت از سهم آن جنگ رنگ
بود سهمگین جنگ شیر و پلنگ
معنای بیت
جنگ آن قدرسهمگین بود که آسمان رنگ باخته بود، حق هم داشت؛ زیرا جنگ شیر و پلنگ بسیار ترسناک است.
معنای لغات
فلک: آسمان / سهم: ترس، تیر، بهره / باختن: از دست دادن / سهمگین: ترس آور
آرایه ها
لک رنگش را باخت: جانبخشی، کنایه از ترسیدن / شیر، پلنگ: تناسب / جنگ، رنگ: جناس ناهمسان اختلافی
۱۲- نخست آن سیه روز و برگشته بخت
برافراخت بازو چو شاخ درخت
معنای بیت
نخست عمرو بدبخت و تیره روز، دست خود را مانند شاخه درخت بالا برد.
معنای لغات
برافراخت: بلند کرد (بن ماضی: افراخت، بن مضارع: افراز) / شاخ: شاخه
پیام
سهمگین بودن صحنه جنگ
پیام
اقدام به شمشیر زدن عمرو
آرایه ها
سیه روز، برگشته بخت: کنایه از بدبخت / بازو: مجاز از دست / بازو چو شاخ درخت: تشبیه / واج آرایی «خ»، «ت»،
۱۳- سپر بر سر آورد، شیر اله
عَلم کرد شمشیر آن اژدها
معنای بیت
حضرت علی (ع) سپرش را بالا آورد و عمرو دوباره شمشیرش را بالا برد.
معنای لغات
علم: پرچم
آرایه ها
شیراله: استعاره است از حضرت علی (ع) / علم کرد: کنایه از بلند کرد / اژدها: استعاره از عمرو / عیب قافیه (رشته انسانی)/ سپر، سر: شبه جناس
۱۴- بیفشرد چون کوه پا بر زمین
بخایید دندان به دندان کین
معنای بیت
حضرت علی (ع) مانند کوه، خشمگینانه پایداری ورزید.
معنای لغات
خاییدن: جویدن، به دندان نرم کردن / دندان کین: اضافه اقترانی
پیام
دفاع حضرت علی
پیام
خشمگین شدن حضرت علی
آرایه ها
پا بر زمین فشردن: کنایه از پایداری / چون کوه: تشیبه / دندان به دندان خاییدن: کنایه از خشم / جانبخشی: مانند کوه پایش را بر زمین فشرد