پاورپوینت آشنایی عملی با آواز و همنوایی (pptx) 18 اسلاید
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید: 18 اسلاید
قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :
آشنایی عملی با آواز و همنوایی
دستگاه و آواز و گوشه
تعریف کوتاهی از ردیف
:
ردیف نام نظامی است از دستگاهها (و گوشههای این دستگاهها) در موسیقی ایرانی که بیشتر برای تعلیم و آموزش منظم شده است. در گذشته منظور از ردیف ترتیب و توالی گوشهها در یک دستگاه بود که آنهم به کار آموزش نوآموزان میآمد و نوازندگان و خوانندگان ماهر نیازی به رعایت دقیق آن نداشتند.
ردیف موسیقی شامل هفت دستگاه شور ، ماهور ، نوا ، همایون ، سه گاه ، راست و پنجگاه و چهارگاه است. این دستگاه ها کوک منحصر به خود را دارند. که البته این کوک ها نیز در سازهای مختلف متفاوت است.
ردیف شامل پنج آواز نیز هست آواز های ابوعطا بیات ترک دشتی وافشاری که در کوک شور نواخته می شوند و آواز بیات اصفهان که در کوک همایون نواخته می شود.این آواز ها دارای حال و هوای مخصوص به خود و نت شروع وپایان متفاوت از یکدیگرند.
دستگاه در موسیقی ایرانی
هر
دستگاه موسیقی ایرانی، توالیی از پردههای مختلف موسیقی ایرانی است که
انتخاب آن
توالی حس
و
شور خاصی را به شنونده انتقال میدهد. هر دستگاه از تعداد
بسیاری
گوشه موسیقی تشکیل شده است
و
معمولا" بدین شیوه ارایه میشود که از
درآمد دستگاه
آغاز میکنند، به گوشه اوج
یا
مخالف دستگاه
در
میانه ارایه کار
میرسند
، سپس با فرود به گوشههای پایانی و ارایه
تصنیف
وسپس رِنگی اجرای خود را به پایان میرسانند.
هفت
دستگاه ردیف موسیقی سنتی ایرانی عبارتاند از: دستگاه
سهگاه دستگاه چهارگاه
دستگاه همایون دستگاه ماهور دستگاه شور دستگاه نوا دستگاه دستگاه راست پنجگاه
گوشه ها در موسیقی ایرانی
گوشه ها قطعههای ثبت شده از موسیقی سنتی ایرانی هستند که در طول زمان
توسط
استادان موسیقی ایرانی گردآوری شده و به هنرجویان آموخته میشود. هر
دستگاه
موسیقی سنتی دارای تعدادی گوشه است که توسط استادهای مختلف به شکل
های
متفاوت ولی بسیار متشابه ثبت شده اند. منبع جمع آوری گوشه ها عموماً قطعات
نواخته شده
در میان نوازندههای بومی نواحی مختلف ایران است
.
گفته
می شود که حدود 300 گوشه در موسیقی ایرانی وجود دارد که آموختن آن سالیان درازی را برای آموزش می طلبد.
پیش در آمد چیست؟
پیش درآمد یکی از فرم های رایج در موسیقی ایرانی است که حدود صد سال از قدمت آن می گذرد .
ساختار این قالب موسیقایی از ابتدا تاکنون چندان دستخوش تغییر نشده است و بیشتر از
لحاظ سطح تکنیکی نوازندگان و آهنگسازان و امکانات اجرایی مفصل تر و پیچیده تر
شده است
.
پیش درآمد ، از قالب های اصلی آهنگسازی و اجرا در موسیقی کلاسیک ایرانی ،قطعه ای
ضربی،موزون،بدون
کلام و صرفا سازی است که بطور سنتی آغاز گر اجرای یک
برنامه
موسیقی کلاسیک ایرانی و معرف فضای کلی دستگاه یا آواز مورد نظر است اگر
چه
سابقه تاریخی اصطلاح "پیش درآمد " و رواج آن به عنوان قطعه ای مقدمه گونه
در
موسیقی ایرانی به حدود یک صد سال پیش و پس ار دوران مشروطیت باز می گردد ،
اما
از لحاظ ساختار شناختی می توان ریشه آن را در فرم های قدیمی تری جستجو کرد .
در
بررسی پیشینه ی تاریخی " پیش درآمد " سه نکته را باید در نظر داشت . نخست
،
سابقه ی تاریخی قطعاتی که از لحاظ برخی ویژگی های ساختاری ، یعنی موزونی و
بی
کلامی تقریبا مشابه با پیش در آمد بوده اند دوم ، بررسی نقش چنین قطعاتی در فرم
سیکلیک
اجرایی به عنوان قطعه ایی مقدمه گونه . سوم ، اطلاق اصطلاح " پیش درآمد "
به
فرم مورد نظر و تثبیت و رواج آن به عنوان قالبی برای ساخت و اجرای موسیقی .
درباره ی چگونگی شکل گیری پیش درآمد به مفهوم کنونی آن روایات مختلف ، اما
کمابیش مشابهی
، ذکر شده است که با مقایسه آنها می توان سیر تکوین تدریجی آن را دریافت .
نخستین نمونه های قطعاتی که در قالب ساختاری پیش درآمد ، ریشه در آثار برخی از
نوازندگان عصر ناصری همچون محمد صادق خان سرورالملک و آقا حسینقلی دارد ، مع
هذا قطعات
مذکور دارای ساختاری نسبتا ساده و غیر مستقل بوده اند ، چندان نقش
مقدمه
گونه نداشته اند ، به صورت گروهی اجرا نمی شده اند و البته در آن زمان عنوان
پیش درآمد
نیز به آنها اطلاق نمی شده است .
بنا
بر روایات موجود در اواخر دوران قاجار هنگامی که موسیقیدانان در مجالس و محافل
خویش به اتفاق ساز می زدند معمولا در اول چیزی با هم نمی نواختند بلکه نخست آنکه
از همه استاد تر بود شروع به نواختن می کرد و پس از وی بقیه ی نوازندگان به ترتیب به
نوبه ی خود می نواختند و چنانچه خواننده ایی در جمع شان بود شروع به خواندن می کرد
و نوازندگان به نوبت جواب او را می دادند . در قسمت آخر برنامه قطعاتی ضربی از قبیل
تصنیف و به ویژه رنگ وجود داشت که نوازندگان دسته جمعی به نواختن آن می پرداختند .
تا این که پس از دوره ی استبداد صغیر و به توپ بستن مجلس توسط محمد علی میرزا ،
ظهیرالدوله انجمنی به نام انجمن اخوت در کاخ صاحبقرانیه تشکیل داد و کنسرت هایی را
به نفع بینوایان و مستمندان برگزار کرد . در جریان این برنامه ها برای اولین بار این فکر به
نظر رکن الدین مختاری می رسد که مناسب است برای اجرای کنسرت وقتی که نوازندگان
دور هم جمع می شوند در مرحله ی اول قطعه ای به طور دسته جمعی بنوازند و به
اصطلاح گشایش یا خلاصه ایی از آنچه که می خواهند بعدا بنوازند باهم شروع کنند و
سپس به تک نوازی مشغول
شوند.نام
این قطعه را مشیر همایون "پیش درآمد " گذاشت، به این دلیل
که پیشتر
اجرای موسیقی با درآمد آغاز می شد و بنا براین آنچه قبل از آن نواخته شود را می توان
پیش درآمد
نامید .
پیش درآمد در اوزان دو ضربی ، سه ضربی و چهار ضربی با سرعت متوسط ساخته
می
شود و گاهی به ضرب 8/6 سنگین و یا 4/6 است . این نکته نیز شایان توجه است که
دو
آهنگساز و موسیقی دان برجسته که پیش درآمد را رواج دادند یعنی درویش خان و
رکن
الدین خان مختاری هر دو دارای پیشینه ای در موسیقی نظام نیز بودند رکن الدین
خان
تحت تاثیر موزیک نظام برای اولین بار وزن دو ضربی تند را با ساختن پیش درآمدی
در
دستگاه چهارگاه معمول و متداول نمود
.
امروزه قطعات تقربیا مشابه با پیش درآمد در برخی دیگر از فرهنگ های موسیقایی
جهان
اسلام رواج دارد : پیشرو در ترکیه ، بشرف ، در موسیقی عربی ، تصنیف در شش
مقام
ماوراءالنهر .